Haldeh (Sarıkaya) Tarihi
SARIKAYA (HALDEH) KÖYÜ TARİİHİ
            İlçemiz Midyat ve köyümüz Haldeh, Tur'abdin diye adlandırılan bölgenin merkezi durumundadır. Tur'abdin; batıda Mardin, kuzeyde Hasankeyf, doğuda Cizre ve güneyde Nusaybin sınırları içinde kalan bölgenin adıdır. Bu ad, ibadet edenlerin dağı, diyarı anlamında kullanılır. Köyümüz, Mardin'in Midyat İlçesi'nin batısında bulunan yörededir. Eski bir yerleşim alanı üzerinde kurulmuş 100'e yakın hanenin bulunduğu şirin bir köydür. Köyümüzde ilk yerleşim yerlerinin mağaralar olduğunu gösteren
Kefkerım alanı, antik mağaralarla doludur.
            Yöremizde bilinen en eski yerleÅŸimler İÖ 3000 yılında Huriler'e aittir. Huriler'den sonra Mitani halkı,onların ardındada Asurlular yöreye hakim olmuÅŸlardır.Asurluların yönetimine geçen yöremiz İÖ IV.yüzyılın ikinci yarısından baÅŸlayarak Pers Kralı II.Keyhüsrev'in,İÖ 331'de İskender'in, onun ölümü üzerine de komutanlarından Seleukos'un egemenliÄŸi altına girmiÅŸtir. İÖ II. yüzyılda baÅŸlayan karışıklıklar sırasında Arami halkı,Abgar BeyliÄŸini kurdu. Aynı dönemde yöremiz Romalılar ile Sasaniler arasındaki bir çok çatışmaya sahne olmuÅŸtur. İS 640'ta Ömer'in halifeliÄŸi sırasında "İlyas Bin Ganem" adlı Arap komutanı yöreye hakim olmuÅŸtur.Böylece köyümüz ve çevresi İslam hakimiyetine girer ve bundan sonra yörede İslamiyet hızla yayılır. MS 692'deki Abdulmelik döneminde köyümüzün bulunduÄŸu yöre Emeviler'in eline geçer. 11.Yüzyılda Selçuklu hakimiyetine giren yöre bir süre sonra Artuklu hakimiyetine girer. Yavuz Sultan Selim'in DoÄŸu Seferi sırasında yöremiz Osmanlı hakimiyetine girer. Osmanlılardan sonra kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nin Mardin İlinin Gercüş ve daha sonra da 1994 yılında Midyat İlçesine baÄŸlı bir köy durumuna gelmiÅŸtir. Köyümüzün çevresinde eski maÄŸara yerleÅŸimleri, kaya içine oyulmuÅŸ mezarlar,toprak altından çıkarılmayı bekleyen KUDİ ve BİR'İNE mevkiindeki harabeler ile önemli bir tarihi geçmiÅŸe sahiptir. Tarihi İpek Yolu üzerinde bulunan köyümüz, deÄŸiÅŸik kavimlerin ve inançların birleÅŸtiÄŸi bir bölgede bulunmaktadır.Yöremizde Müslüman ve Süryaniler, yüzyıllardır uyum içinde yaÅŸamaktadır. Köyümüzün batı komÅŸusu olan Kıllıs Köyü tamamen bir Süryani köyüdür. Kilisesi ve ÅŸarap üretimi ile meÅŸhurdur. Köyümüz ve çevresinde süregelen bazı zanaatlar geliÅŸmiÅŸtir. Bunlardan bazı sanatlar Midyat'la özdeÅŸleÅŸmiÅŸtir: Kuyumculuk,taÅŸ kesme ve iÅŸleme sanatı, kilim ve gömlek dokumacılığı,terzicilik, ayakkabıcılık, bakırcılık, demircilik bunların baÅŸlıcalarıdır. Â